کامپیوتر خود را تعمیر کنید…
یک مشکلی که اکثریت قطعات الکترونیکی وجود دارد این است که زمانی که خراب می شود، عموماً تعویض آن ها ارزان تر از تعمیر آن ها برای شما خواهد بود. متاسفانه، PC خارج از این ماجرا می باشد و شما به راحتی می توانید کیت های آن را تعمیر کنید. این امر عمدتاً به لطف وجود ساختار ماژولار کامپیوترهای خانگی ممکن می باشد، یعنی به سازندگان یا حتی کاربران اجازه می دهد تا قطعاتی را از چند کمپانی مختلف بر روی بورد اصلی آن نصب کنند. همین انعطاف پذیری در PC باعث شده است که خارج کردن قطعات آن و قرار دادن یک قطعه جدید در آن کار آسانی باشد.
افرادی که لپ تاپ دارند تا این اندازه خوش شانس نیستند، اما بسیاری از مدل های لپ تاپ هم دارای مولفه های قابل تعویض بر روی خود هستند، مانند هارد دیسک ها، و حافظه رم، پس در لپ تاپ ها هم برخی تعمیرات امکان پذیر است.
ترفند واقعی این است که بدانیم دقیقاً کدام قطعه را بیرون بکشیم، یا این که کدام قسمت از نرم افزار را آپدیت کنیم، پس عیب یابی و شناسایی مشکل نیز به همان اندازه تعمیر، یا حتی بیشتر از آن اهمیت دارد. در این مقاله، ما رایج ترین قطعاتی را که ممکن است در PC شما (یا در صورت امکان در لپ تاپ شما) دچار مشکل شوند، به شما معرفی کرده و نحوه تعمیر آنها را به شما آموزش خواهیم داد.
بسته به این که افرادی که این متن را می خوانند تا چه اندازه فنی باشند و با تعمیر و سخت افزار آشنایی داشته باشند، ما فرض را بر این قرار می دهیم که شما همه ترفندها و روش های معمول برای تعمیر سیستم خود را به کار گرفته اید، مثلاً فرض بر این است که از قبل سیستم عامل ویندوز خود را آپدیت کرده اید و درایورها و نرم افزار های نصب شده بر روی سیستم خود را آپدیت کرده اید. در عوض، ما به شما یاد می دهیم که چگونه به درستی یک مشکل یا نقص در سیستم را شناسایی کنید و گام هایی را که برای تعمیر و برطرف کردن مشکل موردنظر باید دنبال کنید، به شما معرفی خواهیم کرد، به طور کلی ابتدا عیب یابی و سپس تعمیر را خواهید آموخت.
قبل از دست زدن به هرکاری باید مطمئن شوید که الکتریسیته ساکن موجود در دست و بدن شما به قطعات موجود در سیستم شما آسیب نمی رساند. بعد از باز کردن قاب کیس کامپیوتر خود قبل از هر چیزی دست خود را با کمترین میزان لمس ممکن به قسمت لخت و رنگ نشده رادیاتور بر روی بورد بزنید تا بار الکتریسیته ساکن موجود در بدن شما تخلیه شود. دست بندهای پلاستیکی ضد الکتریسیته ساکن در این زمینه بهتر عمل می کنند و با چند پوند می توانید یک عدد از آن ها خریداری کنید.
واحد تغذیه برق (PSU)
– عیب یابی
واحد تغذیه برق (Power Supply Units) معمولاً دارای یک صدای بلند و سرسام آور و یک بوی زننده و تند است که از آن بیرون می آید. این صداها همچنین ممکن است به صورت صدای ناله حاصل از ناتوانی منبع تغذیه باشند، و حتی یک PSU می تواند بدون هیچ نشانی از آسیب از کار متوقف شود.
در هردوی این موارد چیزی که مشخص خواهد بود این است که PC شما دیگر روشن نمی شود. در یک لپ تاپ معمولاً می توان گفت اگر منبع تغذیه برق آن از کار افتاده باشد، چراغ مربوط به جعبه خارجی آن که از بیرون لپ تاپ مشخص است روشن نمی شود. ابتدا تعویض کابلی را که از بورد اصلی به این منبع متصل شده است، امتحان کنید. اگر موفق نشدید، شما می توانید یک آداپتور جدید را از کمپانی سازنده لپ تاپ خود خریداری کنید.
در PC ها، قبل از این که شما PSU را خارج کنید و دور بیاندازید، ابتدا کابل تغذیه آن را تعویض کنید شاید فیوز آن سوخته باشد و با این کار مشکل شما حل شود. عیب یابی بالاتر از این سطح کمی ترفندی و حرفه ای تر خواهد بود. یک PC که روشن نمی شود می تواند مشکل خود را از آسیب دیدن بورد اصلی (مادربورد) یا پردازنده گرفته باشد. طبق تجربه ای که ما در این زمینه داریم، در اکثر موارد این گونه که سیستم شما روشن نمی شود دلیل آن همان خرابی PSU است.
اگر با کار کردن با قطعات داخلی و باز و بسته کردن آن ها مشکلی ندارید و در این زمینه چیزی یاد گرفته اید، آنگاه می توانید یک تست ساده را انجام دهید، و یک گیره کاغذ (سنجاق) را در درون کانکتور 24 پینی مادربورد وارد کنید تا روشن شود. اگر فن PSU شروع به چرخش کرد، آنگاه می توان گفت که احتمالاً مشکل از همان مادربورد شما است. اگر می خواهید ریسک انجام دادن این تست ساده را قبول کنید ما توصیه می کنیم که ابتدا تمامی مسیرهای مربوط به PSU به داخل کیس خود را قطع کنید (در بخش بعدی مربوط به تعمیر توضیح داده شده است). PC خود را خاموش کنید. کانکتور 24 پین را روی مادربورد پیدا کنید و آن را با تصویری که در این جا قرار داده ایم مطابقت دهید تا مطمئن شوید. یک سنجاق (گیره کاغذ) را به درون آن وارد کنید (تمامی پوشش های پلاستیکی آن را بردارید تا رسانا شود) و سعی کنید پین های شماره 16 و 17 را به وسیله این سنجاق اتصال دهید. این کار باعث متصل کردن این دو پین به هم می شود، و PSU را برای شما روشن می کند، و این کار دقیقاً معادل این است که شما دکمه power را بر روی کیس فشار داده اید.
زمانی که گیره کاغذ در جای خودش قرار دارد، شما می توانید کانکتور ATX را به سمت پایین فشار داده و آن را متصل کنید، اما مطمئن شوید که هیچ جسم فلزی را لمس نمی کند. حال PC خود را روشن کنید تا ببینید که آیا PSU کار می کند یا خراب شده است.
– تعمیر
اگر مطمئن شدید که PSU خراب شده است، پس جایگزین کردن آن به این دلیل که رنج آور است کار سختی خواهد بود. بهتر است این کار را مرحله به مرحله انجام دهید. بدنه این منبع را کاملاً از روی کیس کامپیوتر خود جدا کنید و به برچسب روی منبع تغذیه نگاه کنید، زیرا نرخ خروجی برق را به شما نشان می دهد. اگر نرخ خروجی منبع تغذیه شما 550W یا کمتر است، منبع تغذیه EVGA Supernova G5 550W با قیمت 80 پوند، یک انتخاب خوب برای جایگزینی خواهد بود. اگر نرخ خروجی منبع تغذیه شما بیشتر از 550W است، مدل Corsair RM750i را با قیمت 130 پوند تهیه کنید. به یاد داشته باشید از آنجا که این منبع نقش مهمی را در سیستم شما برعهده دارد هرگز منبع تغذیه ارزان قیمت و فاقد برند معتبر را خریداری نکنید. همچنین داخل PC خود عکس بگیرید تا به عنوان مرجع از آن استفاده کنید.
برای خارج کردن منبع تغذیه قدیمی خود ابتدا باید کابل های آن را قطع کنید. دو کابل بر روی مادربورد (یک کانکتور 24 پین، یه علاوه یک کانکتور کمکی 4 یا 8 پین)؛ همچنین کانکتورهای SATA بر روی هردیسک، درایو SSD و درایوهای نوری، و یک یا دو کابل منتهی به کارت گرافیک همگی باید خارج شوند. به دنبال مکان های بگردید که کابل های تغذیه به بدنه کیس وصل شده اند، زیرا مجبورید این کابل ها را به وسیله یک قیچی قطع کنید. شاید مجبور باشید که طرف دیگر کیس را نیز باز کنید، زیرا اغلب سازندگان PC در این طرف کیس هم کابل هایی را وصل می کنند تا کابل های محکم نصب شوند.
زمانی که تمامی کابل ها را قطع کردید، پیچ های مربوط به منبع تغذیه را از پشت کیس باز کنید سپس منبع تغذیه را به سمت جلو کشیده و آن بیرون بیاورید. به جهتی که فن PSU اشاره کرده است توجه کنید، تا منبع تغذیه جدید خود را نیز به همان جهت بر روی کیس نصب کنید. این منبع جدید را در کیس قرار دهید و پیچ های آن را ببندید.
حال باید کابل ها را مجدداً وصل کنید. منبع تغذیه هایی که ما به شما توصیه می کنیم همگی ماژولار هستند، یعنی تنها کافی است کابل های ضروری را متصل کنید: دستورالعملی که در جعبه این منبع تغذیه قرار دارد نحوه وصل کردن کابل ها را به شما می آموزد. راهنمای تصویری این دفترچه را دنبال کنید تا بتوانید تمامی کابل های برق را به درستی وصل کنید. نگران نباشید، کانکتورهای برق تنها از یک طریق متصل می شوند، پس امکان ندارد که اشتباه وصل کنید. با اتمام این فرآیند کامپیوتر را روشن کنید.
حافظه رم (RAM)
– عیب یابی
مشکلات RAM می توانند واقعاً دردسرساز باشند، و اثرات خرابی آن بسته به نوع مشکل قطعه شما می توانند متفاوت باشند. زمانی که RAM یک مشکل اساسی دارد ممکن است کامپیوتر شما اصلاً روشن نشود، یا شاید فن های شما بچرخند ولی مانیتور شما روشن نشود. این نوع مشکلات معمولاً کم اتفاق می افتند و معمولاً رم های بی کیفیت به این گونه خرابی های ناگهانی دچار می شوند. خوشبختانه هر دو نوع این مشکلات کاملاً سرراست هستند و برطرف می شوند.
اگر کامپیوتر شما کلاً روشن نمی شود، پس مستقیماً به مطالعه قسمت تعمیر رم بپردازید. اگر این مشکلات به صورت تصادفی برای رم شما پیش می آیند، باید یک تست عیب یابی برای حافظه خود اجرا کنید. خوشبختانه ویندوز دارای یک ابزار توکار است که در این قسمت کمک می کند. بر روی منوی Start کلیک کنید و عبارت ‘memory’ را تایپ کنید، سپس گزینه Windows Memory Diagnostic را باز کنید. در جعبه محاوره ای که باز می شود، بر روی گزینه “Restart now and check for problems” کلیک کنید تا کامپیوتر شما از نو روشن شده و به صورت خودکار این مشکلات را بررسی کند. زمانی که این تست کامل شود کامپیوتر خود به خود restart می شود. اگر خطایی یافت شود یک پیام دریافت می کنید که خطا را به شما گزارش می دهد، اگر دریافت نکردید، یعنی RAM شما مشکلی ندارد و مشکل PC شما از جای دیگری است.
– تعمیر
در تمامی لپ تاپ ها و PC ها در صورتی که مشکلی برای رم آن ها ایجاد شود می توانیم آن را برطرف کنیم. ابتدا میزان رم خود را بنویسید. در ویندوز به Control Panel بروید، System سپس Security و مجدداً System را انتخاب کنید، تا رم شما در لیستی در زیر قسمت ‘Installed memory (RAM)’ ظاهر شود. حال شما می توانید رم کامپیوتر خود را ببیند. در PC ها، شما باید قاب کیس را کاملاً باز کنید. در لپ تاپ ها، دسترسی به رم بستگی به این دارد که رم قابل دسترسی باشد یا نه. معمولاً لپ تاپ های اولترا-پرتابل و قابل تبدیل (هم لپ تاپ و هم تبلت) رم خود را به مادربورد وصل کرده اند و هیچ امکانی را برای انجام خدماتی مانند تعویض کردن برای کاربر قرار نداده اند.
در لپ تاپ ها، رم یا در زیر صفحه کلید قرار داده شده است یا در زیر لپ تاپ تعبیه شده است. ابتدا قسمت زیرین لپ تاپ خود را بررسی کنید و به دنبال یک پنل کوچک بگردید. تمامی پیچ های این پنل را باز کنید و سپس پنل را جدا کنید تا رم را مشاهده کنید. اگر در زیر لپ تاپ پنلی وجود نداشته باشد پس احتمالاً رم در زیر صفحه کلید قرار دارد. اگر این صفحه کلید جداشدنی باشد باید در اطراف بورد آن شیارهایی را مشاهده کنید که به اندازه یک پیچ گوشتی فضا دارند. لپ تاپ خود را خاموش کنید، و به آرامی یک پیچ گوشتی مسطح و باریک را در شیارهای اطراف صفحه کلید فرو کنید. برای هریک از این شیارها، از پیچ گوشتی خود به عنوان اهرمی برای آزاد کردن گیره های آن استفاده کنید. صفحه کلید را بدون فشار زیاد و با دقت کامل از مادربورد جدا کنید، و آن را به آرامی در کنار لپ تاپ قرار دهید.
زمانی که رم قابل دیدن شد، یک عکس از آن با استفاده از گوشی خود بگیرید، تا بعداً به یاد داشته باشید که در زمان نصب رم جایگزین آن را بر روی چه شیاری و به چه صورت و در چه جهتی باید نصب کنید. در کامپیوترهای PC اگر شما دو یا چند رم را بخواهید نصب کنید، به احتمال زیاد این رم ها به صورت جفتی نصب می شوند.
اگر PC شما روشن نشد
اگر مشکل شما این است که کامپیوتر شما روشن نمی شود، باید بررسی کنید که آیا واقعاً مشکل از رم است. ابتدا اطراف و لبه های رم را فشار دهید تا مطمئن شوید به درستی در جای خود قرار گرفته است، سپس سعی کنید مجدداً PC خود را روشن کنید. اگر باز هم روشن نشد، به صورت کامل RAM را خارج کنید و رم ها را به صورت تکی تست کنید. این روش تنها زمانی جواب می دهد که شما چند رم بر روی سیستم خود داشته باشید. اگر کامپیوتر شما تنها دارای یک رم است، پس ما توصیه می کنیم که قبل از این که به فکر تعویض رم باشید، ابتدا مشکلات بالقوه و احتمالی را به خوبی بررسی کنید.
ابتدا همانطور که در تصاویر نشان داده شده است رم را خارج کنید. حال پایین ترین شماره شیار رم بر روی مادربورد خود را پیدا کنید. این شماره ها احتمالاً بر روی مادربورد نوشته شده اند، اما برای کسب اطمینان دفترچه راهنمای مادربورد را مطالعه کنید، همچنین دفترچه راهنمای لپ تاپ شما هم همین اطلاعات را در خود خواهد داشت. قطعه رم را در شیاری که شناسایی کرده اید نصب کنید، و موارد نصب را طبق تصاویر مقابل رعایت کنید.
حال کامپیوتر خود را مجدداً روشن کنید. اگر روشن شود، پس مشکل احتمالاً از یک رم دیگر نشأت گرفته است. این روند را تکرار کنید تا این که تمامی رم ها را بررسی کرده باشید و رم خراب را شناسایی کنید. برای جایگزین کردن رم خراب خود نکات زیر را دنبال کنید. اگر کامپیوتر شما باز هم روشن نشد، پس مشکل شما احتمالاً مربوط به مادربورد یا منبع تغذیه (PSU) می باشد.
تعمیر رم بعد از شناسایی یک خطا
اگر در ابزار عیب یابی رم یک خطا پیدا شد، عکس العملی که شما انجام می دهید بستگی به تعدا رم هایی دارد که بر روی سیستم نصب کرده اید. اگر یک رم دارید پس باید آن را عوض کنید. اگر دو رم دارید هردو را تعویض کنید و اگر بیش از دو رم دارید باید بررسی کنید که کدام یک از رم ها مشکل دارند. برای انجام این کار، همه رم ها را طبق دستورالعمل های بر روی شکل از کامپیوتر خود جدا کنید، کمترین شماره شیار را بر روی مادربورد لپ تاپ یا PC خود پیدا کنید. طبق دستورالعمل ها یکی از این رم را نصب کنید، کامپیوتر خود را روشن کنید و این عیب یابی را مجدداً تکرار کنید و برای خود یادداشت کنید که کدام یک از رم ها مشکل دارند. برای سیستم هایی که بیش از چهار رم دارند، زمانی که شما یک رم بی کیفیت نصب کرده اید به دنبال جفت آن باشید، زیرا هردو آن ها باید تعویض شوند. حال شما برای جایگزین کردن رم کامپیوتر خود آماده هستید.
جایگزین کردن RAM
زمانی که شما پی بردید که کدام یک از رم ها را باید تعویض کنید، باید آن را عوض کنید. به رمی که می خواهید آن را عوض کنید نگاه کنید تا بدانید که ظرفیت آن چقدر است و از چه نوعی است، اما اگر مطمئن نیستید می توانید شماره مدل آن را گوگل کنید. باید مطمئن شوید که رم جایگزین شما دارای ظرفیت مدنظر باشد. بیشترین مقدار رم را که دستورالعمل های مربوط به PC به شما گفته است رعایت کنید. راحت ترین روش برای یافتن رم های مناسب و سازگار با سیستم شما استفاده از ابزار Advisor tool (دانلود از سایت uk.crucial.com/gbr/en). با استفاده منوهای آبشاری شما می توانید سازنده PC یا لپ تاپ یا مادربورد خود و شماره مدل آن ها را وارد کنید و لیستی از رم های سازگار با این سیستم را دریافت کنید.
در این مقاله، با توجه به این که به جای ارتقاء، تعمیرات را پوشش می دهیم، راحت ترین کار این است که رمی را برای جایگزینی انتخاب کنید که دقیقاً با رم خراب شما منطبق باشد. پس مجموعه ای از رم ها را با همان ظرفیت و شماره شیار رم انتخاب کنید. نگران قیمت خرید این رم ها نباشید، زیرا گران ترین وحرفه ای ترین رم ها نیز تفاوت کمی را در عملکرد سیستم دارند. در تست های ما رم های ارزان قیمت هم دارای عملکرد خوبی بودند.
زمانی که این رم را انتخاب کردید، آن را به توجه به دستورالعمل هایی که گفتیم نصب کنید. از عکسی که در مراحل قبلی گرفتید به عنوان یک مرجع عینی برای نصب استفاده کنید تا مطمئن شودی که رم را دقیقاً در همان شیاری قرار داده اید که رم معیوب قرار داشته است. زمانی که کامپیوتر خود را روشن می کنید باید به تنظیمات BIOS بروید (این تنظیمات در کامپیوترهای جدیدتر UEFI نام دارد) تا برخی تغییرات را اعمال کنید. این به این دلیل است که کامپیتور به صورت پیش فرض و به دلایل سازگاری، از پایین ترین سرعت رم استفاده می کند. برای اینکه رم شما به صورت بهینه عمل کند باید برخی تنظیمات را در این جا تغییر دهید.
در حالت معمولی برای رفتن به BIOS کلید Del، F10 یا F12 را می زدید، اما بهتر است برای اطمینان منتظر مشاهده کردن یک پیام بر روی صفحه باشید یا اینکه برای جزئیات بیشتر به دفترچه دستورالعمل مراجعه کنید. به دنبال تنظیمات مربوط به حافظه و یک XMP (extreme Memory Profile) باشید. گزینه موردنظر را انتخاب کنید و اولین پروفایل را برای آن برگزینید. تنظیمات را ذخیره کنید و از BIOS خارج شوید، حال رم شما با سرعت بهینه و بیشترین عملکرد ممکن عمل خواهد کرد.
چگونه یک رم را جدا کنیم؟
خارج کردن یک رم بستگی به این دارد که دستگاه شما یک PC یا یک لپ تاپ است. در یک کامپیوتر دسکتاپ باید به دنبال گیره هایی در دو طرف رم بگردید و سپس آن ها را به طرف پایین فشار دهید و رم را جدا کنید (برخی از شیارها در بعضی مادربوردها تنها دارای یک عدد از این گیره ها هستند، پس باز کردن این رم ها ساده تر هم خواهد بود). رم را به صورت عمودی از کیس خارج کنید. همین کار را برای رم های دیگر نیز انجام دهید. در لپ تاپ ها، دو گیره رم را در جهت های مخالف فشار دهید، تا رم شما به صورت خودکار خارج شود. آن را از شیار جدا کنید و همین کار را برای بقیه رم ها نیز تکرار کنید.
چگونه یک رم را نصب کنیم؟
در کامپیوترهای دسکتاپ باید گیره های رم را به سمت پایین فشار دهید تا جا برای رم باز شود. رم را به صورت الاکلنگی در شیار قرار دهید (یعنی ابتدا یک طرف آن، و سپس طرف دیگر آن را فشار دهید) و با فشار آن را در جای مناسب قرار دهید. در رم لپ تاپ ها، شما باید رم را در یک زاویه 30 درجه ای نصب کنید. گیره های آن را آزاد کنید و به آرامی رم را در جای مناسب قرار دهید. درنهایت، از بالای رم فشار وارد کنید تا گیره های آن به صورت خودکار قفل شوند.